Fundacja Naji Gochë oraz Oddział Słupski Zrzeszenia Kaszubsko- Pomorskiego i Muzeum Pomorza Środkowego serdecznie zapraszają 29 (czwartek) maja br. o godz. 12 na dziedziniec zamkowy MPŚ w Słupsku na „urodzinowe spotkanie z księciem Bogusławem X” w dniu 560 rocznicy Jego urodzin. Głównymi Gośćmi i aktorami tego uroczystego happeningu kulturalno – historycznego będą uczniowie słupskich SP nr1;2;3;4;5 i 6.
Spotkanie w wyrazie artystycznym będzie przygotowane przez uczniów w/w Szkół, a od strony wychowawczo – historycznej ma stanowić „żywą lekcję” pamięci o dziejach Słupska i słowiańskiej historii suwerennego Księstwa Pomorskiego oraz jego władców Gryfitów. Ma być przyczynkiem utrwalającym tożsamość młodych Słupszczan z regionalną słowiańsko – kaszubską Małą Ojczyzna, której znaczącą cześć stanowi nasze miasto…nasz Słupsk. Uważamy, iż pomnik księcia Bogusława X, jak dotąd jedynego Słupszczanina, którego symbolicznie wznieśliśmy w Słupsku przy udziale i pomocy licznego grona Przyjaciół – na cokół naszej lokalnej dumy i chwały nie powinien być tylko „niemym wyrazem sztuki”.
Podczas tej uroczystości uczestnicząca w niej młodzież będzie miała także okazje spotkać z przedstawicielami słupskich władz samorządowych, parlamentarzystami, instytucji i organizacji regionalno-kulturalnych i z mecenasami budowy tego „Książęcego” znaku pamięci.
W programie przewiduje się
- 1. Prezentacje (około 5(+) minutowe) uczniów słupskich szkół
- 2. Złożenie przez honorowych gości wiązanek kwiatów i życzeń
- 3.Wspólne zdjęcie uczestników
- 4. Zwiedzenie (wg. uznania) sal MPŚ poświęconych pamięci książęcego rodu Gryfitów a także zabytków w kościele św. Jacka (Zamkowym)
W honorowej asyście przy pomniku księcia Bogusława X stanie poczet sztandarowy słupskich Kaszubów a także przedstawiciele Rycerzy Ziemi Słupskiej: Bogusława V oraz Gryfitów.
O radosny nastrój uroczystości – zadba Kaszubska Kapela „Zgoda” a dla młodzieży przewiduje się „słodką” niespodziankę.
Z poważaniem
Marzena Mazur Jan Dobrzyń Zbigniew Talewski
Dyrektor MPŚ w Słupsku Prezes ZO ZK-P w Słupsku Prezes Fundacji Naji Gochë
Słupszczanin ks. Bogusław X herbu Gryf
Twórca i władca (król książę) państwa kaszubsko – pomorskiego
Książę Bogusław X był synem księcia Eryka II z linii książąt słupskich i Zofii, która była córką księcia Bogusława IX i Marii córki księcia Siemowita IV na Mazowszu. Po babce była krewną Jagiellonów, po dziadku Piastów i po ojcu pomorskich Gryfitów. Jej rodzice wzięli ślub w Poznaniu w obecności króla Jagiełły w 1432 r. Zofia przyszła na świat w darłowskim zamku około 1435 roku.
Książę Bogusław urodził się 28 maja 1454 roku w Słupsku, gdzie, a także w pobliskim Darłowie dorastał. W 1474 objął władze w księstwie słupskim i szczecińskim a w 1478 roku w księstwie wołogowskim. Umocnił także m.in. obecność i władzę Gryfitów w Lęborku i Bytowie (na Ziemi Bytowsko – Lęborskiej).
Tym samym w 1478 roku zjednoczył dotąd podzielone słowiańskie Pomorze w suwerenne księstwo o statusie samodzielnego europejskiego państwa.
Walcząc z Brandenburczykami szukał sojusznika w Polsce; w 1491 poślubił córkę króla polskiego Kazimierza Jagiellończyka, Annę. W 1493 roku uzyskał zrzeczenie się przez Brandenburczyków zwierzchnictwa lennego. W 1521 roku wobec braku wsparcia ze strony Polski, aby uchronić swe państwo przed uzależnieniem od Brandenburgii, poddał Pomorze Zachodnie jako lenno – Karolowi V cesarzowi niemieckiemu.
Bogusław X nie tylko zjednoczył nadmorskie ziemie Pomorza zachodniego od Rugii po Łebę, ale również ożywił handel, uporządkował finanse, zreformował dwór i zarząd księstwa, umocnił władzę książęcą, utworzył mennicę książęcą oraz wzmocnił siłę obronną państwa. Ponadto skutecznie walczył z rozbojem rycerstwa, a także popierał Słupsk w jego walce z konkurencją kupców obcych oraz w sporach z duchowieństwem. Podczas swego panowania z wielką troską odnosił się do grodu nad Słupią, dbając o jego rozwój.
Na czele rycerstwa pomorskiego w latach 1496/8 odbył pielgrzymkę do Ziemi Świętej. W jej trakcie odwiedził dwory państw, przez które przejeżdżał, w tym cesarza Maksymiliana I i papieża Aleksandra VI. Podczas tej wyprawy, płynąc do Ziemi Świętej na wyczarterowanym od Wenecjan statku, zasłynął z bohaterstwa podczas bitwy morskiej, jaka rozegrała się między Wenecjanami a Turkami. Książę po tej wyprawie, otrzymał nadany mu przez papieża, tytuł Rycerza – Obrońcy Grobu Pańskiego.
Po rozbudowie w Szczecinie siedziby książęcej w 1507 roku na dawnym dziedzińcu młyńskim wzniósł Bogusław X zamek w Słupsku, który pełnił głównie funkcję mieszkalną. Był inicjatorem przebudowy także wszystkich książęcych zamków w księstwie, skupił centralne urzędy przy dworze książęcym.
Dzięki małżeństwu z Anną i urodzeniem przez nią ośmioro książęcych dzieci w tym późniejszych władców- Jerzego I i Barnima IX, Bogusław X o 114 lat przedłużył panującą w kaszubsko – pomorskim państwie, dynastię Gryfitów.
Po niemal pięćdziesięciu latach sprawowania władzy – umiera 5 października 1523 w Szczecinie Został pochowany 11 października, w kościele św. Ottona. Po jego śmierci władzę na Pomorzu objęli jego synowie Jerzy I i Barnim IX Pobożny, którzy zadbali o dalszy rozwój Księstwa (państwa) Pomorskiego.
Herb Pomorza Zach Bogusława X
Książę Bogusław X (1454-1523), po zjednoczeniu pod swym berłem wszystkich ziem pomorskich, ustalił krótko po 1500 r. dziewięciopolowy tzw. wielki herb Księstwa Pomorskiego.
W kolejnych polach począwszy od pierwszego górnego prawego (heraldycznie) widniały kolejno herby:
- księstwa szczecińskiego, w polu błękitnym czerwony ukoronowany gryf w lewo
- księstwa pomorskiego (słupskiego), w polu srebrnym czerwony gryf
- księstwa kaszubskiego, w polu złotym czarny gryf
- księstwa wendyjskiego, w polu srebrnym gryf w lewo w trzy czerwone i trzy zielone skosy
- księstwa rugijskiego, w polu dwudzielnym w pas, w górnym złotym czarny połlew ukoronowany w dolnym błękitnym czerwona krokiew łamana, pięciokrotnie
- władztwo Uznam (Herschaft Usedom), w polu czerwonym srebrny połgryf z rybim ogonem
- ziemi bardzkiej(Barth), w złotym polu czarny gryf w lewo z dwoma piórami skrzydeł srebrnymi
- hrabstwa choćkowskiego (Gutzkow), w polu złotym dwie czerwone belki w krzyż i cztery czerwone róże po bokach
- księstwa wołogoskiego, w polu dwudzielnym w pas, w górnym czerwonym srebrny połgryf, w dolnym złoto-błękitna szachownica.
(Zbigniew Talewski)
