Wejherowskie Centrum Kultury wraz z uczestnikami warsztatów pn. „Bazuna – dźwięki kaszubskiej tradycji” od marca do czerwca będzie tworzyło bazunę – tradycyjny kaszubski instrument muzyczny.
Dawniej wykorzystywany był na przykład podczas witania Nowego Roku, czynienia obrzędowej wrzawy, czy do wypędzania złych mocy. Tradycja witania Nowego Roku. przy rozbrzmiewającym dźwięku bazun jest na Kaszubach ciągle żywa i kultywowana. Bazuniści obwieszczają jego rozpoczęcie wchodząc na wzgórze, by dźwięk bazuny niósł się po całej okolicy.
Bazuna była wykorzystywana także do innych celów, zwłaszcza jako instrument sygnalizacyjny i ostrzegawczy – do wydawania sygnałów z łodzi, lub brzegu, gdy na morzu była mgła. Instrument ten towarzyszył również uroczystościom religijnym, obchodom nocy świętojańskiej – obrzędowi ścinania kani. Nazwa bazuna pochodzi od niemieckiego słowa „Posaune” (puzon).
Instrument jest rodzajem rogu o wąskiej menzurze. Długość kaszubskich bazun zwykle nie przekraczała 2,5 metra, choć współcześnie spotyka się także dłuższe. Niezwykła, najdłuższa na świecie bazuna ma aż 9,5 m długości i wykonana została w całości z drewna sosnowego.
Dźwięki kaszubskich bazun stworzonych podczas warsztatów będzie można usłyszeć podczas Nocy Kupały organizowanej 22 czerwca 2018 w Parku im. Aleksandra Majkowskiego w Wejherowie.
– Postanowiliśmy stworzyć Warsztaty z myślą o wsparciu i ożywieniu lokalnego przekazu tradycji, której niezwykle istotną częścią jest trudna sztuka tworzenia instrumentów muzycznych. Warsztaty odbywają się i są współfinansowane w ramach programu Instytutu Muzyki i Tańca „Szkoła mistrzów budowy instrumentów ludowych”. Bazuna to nie tylko niezwykle piękny instrument. To także swoisty symbol tożsamości Kaszubów. Do wzięcia udziału w Warsztatach zaprosiliśmy osoby, którym nie jest obca praca z obróbka drewna mi.in. rzeźbiarzy, stolarzy mając nadzieję, że będą kontynuować lokalną tradycję i wyjdą naprzeciw zapotrzebowaniu kapel na instrumenty ludowe. Po zaangażowaniu uczestników i atmosferze pracy panującej podczas warsztatów można wnioskować, że tak właśnie będzie. Warsztaty rozpoczęliśmy koncertem bazunowym w wykonaniu naszego mistrza Pawła Gruby. Uczestnicy warsztatów mieli też okazję zagrać na bazunie – mówi Anna Pobłocka – koordynatorka warsztatów w Wejherowskim Centrum Kultury.
Paweł Gruba to urodzony w Kartuzach, muzyk i twórca ludowy. Od lat gra w Kaszubskim Zespole Pieśni i Tańca Sierakowice na bazunie i trąbce. Koncertuje z tym zespołem po całej Europie, również w Azji. Absolwent Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku w klasie trąbki ad. Szymona Pawłowskiego. Instrument ludowy – bazuna stał się tak bliski Pawłowi Grubie, że postanowił stworzyć bazunę koncertowa, która zaprezentowana została podczas Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Organowej w Katedrze w Pelplinie w dniu 05.07.2017 r. Uznano, iż prezentując bazunę w nowej odsłonie autor podniósł rangę instrumentu ludowego do rangi koncertowej.
– Kaszubska bazuna jest prosta. Nie warto jednak ulegać pozorom – ta prosta konstrukcja jest zwodnicza. Aby instrument wydawał odpowiednie dźwięki trzeba dopilnować całego szeregu czynników – ważne jest wydrążenie drewna i wiele innych kwestii. Nie bez znaczenia jest też serce, które wkładamy w wykonanie instrumentu. Te, które wykonano z sercem brzmią najpiękniej. Na szczęście uczestnicy warsztatów pracują z niezwykłą gorliwością i zaangażowaniem. Atmosfera podczas warsztatów jest niezwykle przyjazna i wszystko wskazuje, że powstaną świetne instrumenty – powiedział Paweł Gruba – prowadzący warsztaty
Celem programu „Szkoła mistrzów budowy instrumentów ludowych” jest wsparcie procesu nauki i przekazywania młodemu pokoleniu praktycznych umiejętności w zakresie technik budowy polskich ludowych instrumentów muzycznych oraz propagowania wiedzy o ich roli w kulturze na ziemiach polskich na przestrzeni dziejów metodą bezpośredniego przekazu mistrz-uczeń. Program wspiera kontynuację lokalnych tradycji w zakresie technik wyrobu instrumentów, wzbogaconą o wiedzę historyczną i miejscowe zwyczaje, wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu muzyków oraz kapel na instrumenty związane z danym regionem.
