Mieszkańcy Bytowa postanowili upamiętnić żyjącą w mieście przed II wojną światową mniejszość żydowską. W miejscu spalonej przez nazistów synagogi stanął dziś pamiątkowy obelisk.
75 lat temu w miejscu odsłoniętego właśnie obelisku stała żydowska synagoga. Do dziś po świątyni nie pozostały nawet resztki fundamentów.
– Synagoga w Bytowie została spalona przez nazistów w nocy z 9-go na 10-go listopada 1938 roku. Podczas tak zwanej „nocy kryształowej” płonęły niemal wszystkie synagogi na terenie Niemiec – mówi Jaromir Szroeder, historyk.
Choć po synagodze w Bytowie nie pozostał nawet ślad, grupa pasjonatów postanowiła ocalić od zapomnienia historie bytowskich żydów.
– Przygotowywaliśmy wystawy i różne publikacje na temat żyjącej przed wojną w Bytowie mniejszości żydowskiej. Najważniejszym impulsem do postawienia obelisku był jednak fakt znalezienia żydowskich macew podczas remontu jednej z ulic w centrum Bytowa. Dziś nie jesteśmy już wstanie ustalić kto i kiedy użył do utwardzenia drogi żydowskich tablic nagrobnych – wyjaśnia Cezary Obracht – Prądzyński z Komitetu Upamiętnienia Społeczności Żydowskiej w Bytowie.
Zobacz także: Bytowscy Żydzi. Nie wiemy o nich prawie nic >>
Obelisk ma nie tylko oddawać hołd mniejszości żydowskiej, ale także edukować.
– Pokazujemy mieszkańcom regionu i turystom wielokulturowość Bytowa. Historię naszego miasta tworzą i tworzyli nie tylko Kaszubi, Niemcy i Ukraińcy. ale także Żydzi – mówi Ryszard Sylka, burmistrz Bytowa.
Budową obelisku sfinansowano z datków stowarzyszeń i organizacji pozarządowych i mieszkańców Bytowa.
W Słupsku przez 36 lat stała sobie znakomita synagoga, zaprojektowana, o ile pamiętam, przez Eduarda Kocha. Szwaby-draby spaliły ją w listopadzie 1938 roku, a w latach sześćdziesiątych, będąc wtedy małym chłopcem, chadzałem tam bawić się do założonego na miejscu po synagodze ogródka jordanowskiego. Ostatnio na miejscu po szacownej budowli wzniesiono siedzibę dla lokalnych organizacji pozarządowych i niestety nie doczekamy się ODBUDOWY synagogi, a szkoda!!!
działka po synagodze- fragnent budynku wchłonął budynek dla sceny teatru RONDO- została zwrócona gminie żydowskiej z siedzib ą w Gdańsku ok. 2000 r, po czem odnowiono z funduszy kultury ogrodzenie.. a gmina żydowska .. potem odsprzedała miastu Słupsk niezabudowaną nieruchomość… który zainwwestował w nowy budynek dla organizacji pozarządowych- są to inf. publiczne.