Chciałabym Drodzy Czytelnicy przybliżyć Wam wyjątkowe tradycje naszego polskiego Bożego Narodzenia. Przedstawiam je w kilku częściach, aby dokładnie je omówić.
Od wieków w polskich rodzinach początek grudnia to czas przygotowań do tych wyjątkowych świat. W polskiej tradycji Gwiazdka to czas pojednania, odwiedzin najbliższej rodziny, przyjaciół i jedyna z nielicznych szans wybaczania sobie tego co mogło komukolwiek sprawić przykrość. Wielu z nas już dorosłych wspomina w tym czasie Wigilię swojego dzieciństwa, tradycje, które są przekazywane z pokolenia na pokolenie. Zapewne dylematem jest, kiedy przy rodzinnym stole spotkają się „dwie polskie tradycje”, np. tak jak w moim wypadku tata z Pomorza, mama ze wschodu. Wtedy powstaje dylemat, która potrawa powinna królować, która jest mniej ważna. Ale dzięki kompromisom wypracowanym przez lata, jakoś udawało się to wszystko połączyć w jedną całość.
Bo przecież tak naprawdę to najważniejsze jest spotkanie przy wigilijnym stole, rozświetlonymi lampkami, błyszczącymi bombkami, które niekiedy pamiętają dawne, dawne czasy. Obecnie, gdy wszystkim nam brakuje czasu, spędzenie świąt razem, przy wigilijnym stole nabiera jeszcze większej wartości. Nasze polskie świętowanie jest niecodzienne, myślę że nie ma drugiego takiego kraju, gdzie łamania się opłatkiem, wspólne kolędowanie, które jest tak wyjątkowe, funkcjonuje w tradycji innych krajów. W pierwszej części mojego cyklu nt. „Bożego Narodzenia po polsku” chciałabym podzielić się z Wami tradycją stawiania w domu choinki oraz kolorami jakimi dekorujemy w tym okresie świąt dom, a które mają swoje znaczenie.
Choinka
Stawianie w naszych domach choinki ma stosunkowo niedługą tradycję. Pierwsze drzewka trafiły do naszych domów na przełomie XIX i XX wieku. Za sprawą niemieckich osadników, którzy upowszechnili ten zwyczaj w Wielkopolsce, choinka stała się drzewkiem, które rozpowszechniło się w naszych domach, stanowiąc symbolikę życia. Korzenie symbolizują przeszłość, pień i niższe konary – teraźniejszość, korona – przyszłość. Dawniej ubierano choinkę w zabawki ze słomy, jabłka z własnego sadu, orzechy, później trafiły na choinkę cukierki, specjalnie na ta okazję kupowane w sklepach. Świeczki i włosy anielskie tzw. lamety zastąpiły lampki, łańcuchy, watę, którą okładało się gałązki czy sztuczny śnieg w sprayu. Moda na ubieranie choinki zmienia się z roku na rok, jedni preferują tradycyjnie ubrane drzewko, inni idą z duchem czasu i wybierają nowoczesną formę zdobienia. Tak naprawdę ile domów, tyle gustów, najważniejsze, jednak, że gdy zapada wigilijny zmrok wszyscy domownicy są dumni ze swojego bożonarodzeniowego drzewka.
Bożonarodzeniowe kolory
Jeżeli Drodzy Czytelnicy uważacie, iż kolory w okresie świąt są przypadkowe to się bardzo, ale to bardzo mylicie. Otóż wszechobecna biel (opłatek, biały obrus na stole), zieleń choinki, to symbole życia, świeżości. Na tradycyjnej, polskiej choince dominuje kolorystyka – żółty, złoty, pomarańczowy, srebrny, niebieski. Wszystkie te kolory niosą swoja symbolikę. Kolor czerwony to ogień domowego ogniska, ciepło płynące z rodzinnych powiązań, oznacza też powodzenia i według starych wierzeń chroni od uroków. Żółty i złoty to kolory bogactwa, ciepła.
Srebro symbolizuje pierwszą gwiazdkę na niebie, a także poświatę w drodze na pasterkę. Barwy niebieskie symbolizują podobnie jak biel, czystość i szczęście. I tak Drodzy Czytelnicy doszliśmy zapewne do wspólnych wniosków, że od lat ubierana choinka w kolorowe bombki, łańcuszki, to nie tylko gust Pani domu, ale również symbole porozwieszane na gałązkach drzewka, które przekazują sobie od pokoleń rodziny, może nawet bezwiednie.
Ewa Horanin
