Nie da się przecenić roli i znaczenia czasopism (szczególnie) społeczno-kulturalnych dla wiedzy i promocji dziedzictwa regionalnego. U nas na Pomorzu, warto przywołać regularnie wydawane: miesięcznik „Pomerania”, „Rocznik Gdyński”, rocznik „Rydwan” w Starogardzie Gdańskim”, kwartalnik „Prowincja” w Sztumie, dwutygodnik „Pielgrzym” (prapoczątki w 1869 roku) w Pelplinie oraz w Tczewie – kwartalnik „Kociewski Magazyn Regionalny” (KMR) i rocznik „Teki Kociewskie”. W tym gronie najstarszą stałą metryką mogą pochwalić się „Pomerania” (55 lat)i „Kociewski Magazyn Regionalny” (32 lata). Naturalnie trzeba i należy pamiętać o piątkowych cotygodniowych edycjach lokalnych w „Dzienniku Bałtyckim” np. „Trójmiasto”, „Dziennik Kociewski”, „Dziennik Tczewski”.
Dnia 12 kwietnia 2018 roku w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Tczewie odbyła się uroczysta promocja 100. numeru „Kociewskiego Magazynu Regionalnego”. Rolę gospodarza pełnił dyrektor Biblioteki dr Krzysztof Korda. Prezydent Tczewa Mirosław Pobłocki zadeklarował dalszą pomoc i wsparcie dla „Magazynu”. W części merytorycznej K. Korda zwięźle nakreślił genezę i rolę „Magazynu” wydawanego od 32 lat. Zabiegi o wydawanie czasopisma regionalnego trwały od początku lat 80., a nawet i wcześniej. Tak się bowiem złożyło, że powstałe towarzystwa regionalne tj. Towarzystwo Miłośników Ziemi Tczewskiej (od 1970 roku) i Towarzystwo Miłośników Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gdańskim (od 1973 roku) miały w programie swojej działalności wydawanie własnego czasopisma regionalnego. Z uwagi na ówczesne realia, szczególnie po 1976 roku, jako patronów publicznych starań poproszono miejskie rady narodowe w Tczewie i Starogardzie Gdańskim. W 1983 roku rozpoczęła się działalność Kociewskiego Kantoru Edytorskiego. Uruchomienie czasopisma regionalnego stało się jego głównym zadaniem. Po wielu latach żmudnych zabiegów (zgoda na wydawanie, poszukiwanie papieru, boje z cenzurą itp.) wreszcie w 1986 roku wyszedł pierwszy numer (jako zeszyt) „Kociewskiego Magazynu Regionalnego”. Z kolei po 1990 roku samorząd miasta Tczewa w pełni przejął utrzymanie i finansowanie wydawania stałego kwartalnika „Kociewskiego Magazynu Regionalnego”. Od początku działalności „Magazyn” miał swoją Radę Programową (w pierwszym okresie m.in. z dr Józefem Milewskim i prof. Edwinem Rozenkratzem). Obecnej Radzie przewodniczy Kazimierz Ickiewicz, a jej członkami są: Jerzy Cisewski, Czesław Glinkowski, Józef Glinkowski, Jan Kulas, prof. Maria Pająkowska-Kensik i Józef Ziółkowski. Obecni członkowie Rady Programowej w trakcie jubileuszowej promocji 100. numeru „KMR” podzielili się swoimi zwięzłymi wspomnieniami, a podsumowania dokonał przewodniczący K. Ickiewicz.
Na zakończenie części oficjalnej promocji setnego numeru „Kociewskiego Magazynu Regionalnego” wystąpiła trio tczewskich artystów (w tym Maria Machlik, Michał „Wierzba” Sajdowski) pod przewodnictwem Karoliny Kornas, którzy zaprezentowali kilka utworów muzycznych, w tym z dorobku ks. Janusza Pasierba i Grzegorza Ciechowskiego. Znakomici muzycy, piękne pieśni i poezja, to była prawdziwie uczta artystyczna. Ale na tym nie koniec. Następnie rozmawiano i ucztowano przy kawie i dobrych ciastach. Słowem świętowano z rozmachem, jak na duży jubileusz przystało.
Jak wspomniano, bezpośrednim powodem do promocji i świętowania dziedzictwa i kultury kociewskiej, było wydanie setnego numeru „Kociewskiego Magazynu Regionalnego”. Numer jubileuszowy „Magazynu”, wydany bardzo starannie (duża w tym zasługa redaktor Lidii Ciecierskiej) i oczywiście w kolorze, to 50 stron ciekawych i bogatych w treść artykułów. Odnotujmy ważniejsze z nich. Dr K. Korda w słowie „Od wydawcy”, podziękował autorom tekstów (piszących społecznie), Radzie Programowej i oczywiście Prezydentowi Tczewa. Ryszard Szwoch i Józef Golicki naświetlili genezę i charakter „Kociewskiego Magazynu Regionalnego”, głównie jako „pisma promującego Kociewie”. Dr Michał Kargul, odnotował znaczenie roku 2018 – jako „Roku księdza Janusza St. Pasierba”. Dr K. Korda, tym razem jako autor, zainicjował cykl publikacji pt. „Droga Kociewia do Niepodległej”. Ireneusz Pieróg podzielił się refleksjami nad życiem Floriana Ceynowy. Prof. Aneta Lewińska napisała o roli kronik szkół wiejskich jako ważnego źródła dla historii Kociewia. Bogdan Solecki opisał udział Kociewiaków (pelpliniaków) w Powstaniu Styczniowym. Kazimierz Ickiewicz przybliżył znaczenie wyróżnienia „Pierścień Mechtyldy”, przyznawanego za szczególne osiągnięcia na niwie literatury i kultury kociewskiej, tym razem przyznanego jednomyślną uchwałą Rady Programowej – wybitnemu prof. dr hab. Józefowi Borzyszkowskiemu. W dalszej części jubileuszowego „Magazynu” Edmund Zieliński udostępnił czytelnikom część pierwszą cyklu pt. „Rękodzielnicy Kociewia”. Niżej podpisany zaprezentował dwie biografie wybitnych Kociewiaków i Pomorzan tj. Stefana Łaszewskiego (1862-1924) i Kazimierza Piechowskiego (1919-2017). Adrian Baza nakreślił dzieje Dominikanów w Tczewie. Tomasz Jagielski napisał o konkursie szkolnym „Moje miejsce na ziemi” oraz o „Konferencji naukowej. Wielcy ludzie małego Pelplina”. Krzysztof Kowalkowski zwrócił uwagę czytelników na „Wieżę ciśnień w Ocyplu”. W cyklu promocje wydawnicze, Ewa Krawiecka zaprezentowała oczekiwaną od lat publikację pt. „Poezje zebrane” Romana Landowskiego. Cennym uzupełnieniem jubileuszowego numeru „KMR” była „Bibliografia zawartości Kociewskiego Magazynu Regionalnego 2013-2017 wraz z indeksami”, autorstwa Moniki Jabłońskiej.
„Kociewski Magazyn Regionalny” stanowi ważne, wartościowe i wielorakie źródło wiedzy o kulturze i historii Kociewia, dodajmy często w szerokim kontekście dziejów Pomorza. Za bardzo użyteczny zabieg należy uznać fakt, iż od 101 numeru „Magazynu”, będzie on już dostępny w internecie. Wchodzi zatem „Kociewski Magazyn Regionalny” do szerokiego i nowoczesnego systemu wiedzy o dziedzictwie narodowym i dziedzictwie regionalnym.
Jan Kulas
