Strajki szkolne na Kaszubach, które odbywały się w 1906 i 1907 r., prawie nie funkcjonują w polskiej, zbiorowej świadomości historycznej. Nawet w naszym regionie są właściwie zapomniane, często przesłaniają je uczniowskie protesty z Wielkopolski z tego samego okresu, z tym najsłynniejszym w Wrześni. Mimo to tkwią one mocno w kaszubskiej, pomorskiej tożsamości, są jej ważną częścią. Bez nich zapewne nie byłoby takiego entuzjazmu miejscowej ludności w 1920 r., kiedy Pomorze po zaborach wróciło do odrodzonej Rzeczpospolitej. Ich przebieg umocnił polskie poczucie narodowe, identyfikację polskości z katolicyzmem, odrębności, wrogość do niemieckiej Rzeszy, wówczas będącej u szczytu potęgi politycznej, militarnej i cywilizacyjnej. Dla niektórych bezpośrednich obserwatorów tych wydarzeń, były one porównywalne do największych polskich zrywów narodowych XIX w., powstania listopadowego i styczniowego. Podobna była skala bohaterstwa, wytrwałości, w części także danina krwi ofiar.

Strajki te miały na Kaszubach powszechny charakter, chociaż nie wystąpiły we wszystkich szkołach, oraz prawie identyczny przebieg. Poprzedziły je liczne petycje domagające się nauczania w pruskich szkołach państwowych na terenie Pomorza, Kaszub religii w języku polskim nie niemieckim. Gdy one nie poskutkowały, dzieci zaopatrzone w pisemne zakazy rodziców, odmawiały nauczycielom odpowiadania w języku niemieckim na pozdrowienie bądź odpowiadały po polsku, milczały, gdy lekcje religii były prowadzone w języku niemieckim, nie przynosiły niemieckich podręczników i książeczek do nabożeństwa ewentualnie brały ze sobą ich polskie odpowiedniki. Uczniowie i ich opiekunowie nie ustępowali mimo zastosowanych przez zaborcę represji, kar pieniężnych, więzienia, zwolnień z pracy rodziców, wydłużania obowiązku szkolnego, przenoszenia strajkujących do niższych klas, nieprzyjmowania ich starszego rodzeństwa do gimnazjów i szkół wyższych itp. Stosowano też kary cielesne, na skutek których w indywidualnych przypadkach dochodziło do kalectwa, a nawet zgonów. Z drugiej strony następowały pobicia zaangażowanych w tłumienie strajków nauczycieli, żandarmów, urzędników, podpalania ich mieszkań, szkół.

Konferencja „Strajki szkolne na Kaszubach” ma na celu przybliżenie tych wydarzeń, ich upowszechnienie na podstawie dotychczasowych badań, a także nie wykorzystywanych dotąd źródeł, zwiększenie zainteresowania poruszaną tematyką i intensyfikację dalszych prac poznawczych.
– dr Bogusław Breza

Harmonogram

  • 9:30-9:40 Otwarcie konferencji,  prof. Marcin Pliński, Rektor KPSW
  • 9:45 – 9:55 Słowo wstępu,  Kazimierz Kleina, Senator RP
  • 10:00 – 10:20 Szkolnictwo elementarne w rejencji gdańskiej i kwidzyńskiej w Prusach Zachodnich na przełomie XiX i XX w.,   Dr hab. Lidia Burzyńska-Wentland, prof.AMW,  Akademia Marynarki Wojennej
  • 10:25 – 10:45 Stałość i zmienność postaw kaszubskiej i polskiej ludności Prus Zachodnich wobec szkoły pruskiej w XIX i w początkach XX wieku, Dr Paweł Śpica, Uniwersytet Gdański   
  • 10:50 – 11:10 Kulerski i strajki szkolne na Kaszubach w l. 1906-1907, dr hab. Tomasz Krzemiński, prof. Instytut Historii, Polska Akademia Nauk
  • 11:15 – 11:35 Niemiecka opinia publiczna wobec strajków szkolnych w rejencji gdańskiej Prus Zachodnich 1906-1907, Prof. dr hab. Edmund Kizik, Uniwersytet Gdański    
  • 11:40 – 12:00 Strajk szkolny w powiecie wejherowskim według relacji świadków i osób z nimi związanych zebranych przez Augustyna Kura, ks. dr Marian Miotk   
  • 12:05 – 12:25 „Kaszuby w ogniu”. Strajki szkolne na Kaszubach na łamach „Gazety Gdańskiej” w l. 1906-1907, dr Bogusław Breza, Instytut Kaszubski     
  • 12:30 – 12:50 Wypisy z kronik szkolnych na Kociewiu. Materiały etnograficzne ze zbiorów Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, dr hab. Anna Weronika Brzezińska, prof. UAM, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu       
  • 12:55 – 13:15 Spostrzeżenia o strajkach szkolnych na Kaszubach i Kociewiu. Podobieństwa i różnice,   dr hab. Zygmunt Szultka, Akademia Pomorska w Słupsku, Instytut Kaszubski          
  • 13:20 – 13:40 Miara w prześladowaniu ciał i dusz jest przebrana!” Strajki szkolne na Pomorzu i Kaszubach w publicystyce i literaturze polskiej, prof. dr hab. Daniel Kalinowski, Akademia Pomorska w Słupsku, Instytut Kaszubski           
  • 13:45 – 14:15 Dyskusja – moderator dr Bogusław Breza       
  • 14:20 – 14:30     Podsumowanie i zakończenie – Senator Kazimierz Kleina

Rejestracja

Konferencja ma charakter otwarty – każdy zainteresowany może wziąć udział.

Konferencja odbędzie się na platformie ClickMeeting. Wejść na nią mogą państwo klikając przez poniższy link.

https://kpsw.clickmeeting.com/-strajki-szkolne-na-kaszubach-1906-1907r-

Przy dołączaniu do wirtualnego audytorium należy podać imię, nazwisko i adres e-mail.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.