Ważnym wydarzeniem XXI Festiwalu Piosenki Marynistycznej Łajba 2017, który odbył się 25 marca br., było przekazanie na ręce Pawła Dajera, dyrektora Szkoły Podstawowej nr 9 w Słupsku, Krzyża Pro Mari Nostro, który został przyznany słupskiej „Dziewiątce” przez Zarząd Główny Ligi Morskiej i Rzecznej w 97. Rocznicą Zaślubin Polski z Morzem. Krzyż ten jest drugim– po „Pierścieniu Hallera”– honorowym odznaczeniem przyznawanym przez Ligę Morską i Rzeczną, a jego początki sięgają okresu międzywojennego.
Odznaczenie zostało przyznane SP 9 w Słupsku w dowód uznania dla działań Szkoły, związanych z propagowaniem edukacji morskiej na Pomorzu. Uroczystość przekazania Pro Mari Nostro rozpoczęła się odśpiewaniem „Hymnu do Bałtyku”, laudację odczytał Jerzy Chłopecki– członek Zarządu Głównego LMiR, a odznaczenie wręczył Andrzej Matulewicz– sekretarz Zarządu Głównego LMiR w Gdańsku.
Krzyż „Pro Mari Nostro”
W 1935 roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych udzieliło ówczesnej Lidze Morskiej i Kolonialnej pozwolenia na ustanowienie i użytkowanie odznaki, a w dwa lata później wybrano w drodze konkursu projekt, którego autorem został Bolesław Surałło. Ustanowiono trzystopniową odznakę: krzyż złoty, srebrny i brązowy na błękitnej wstążce z dwoma podłużnymi paskami; krzyż łączą ze wstążką dwie kotwice. W centrum krzyża na tle czerwono-białym znajduje się czerwony znak LMiK. Ramiona krzyża zdobią wąskie paski błękitnej emalii, na rewersie umieszczono napis: Navigare necesse est. Oto co pisze Józef Wąsiewski autor wydanej w 2000 roku książki „Trzymajmy się morza”:
„8 lipca 1939 roku ukształtowała się Kapituła odznaki pod przewodnictwem płk Stefana Iwanowskiego, wiceprzewodniczącego Władysława Bystrowskiego i sekretarza Stanisława Różańskiego. Wobec znacznej liczby zgłoszonych wniosków zaplanowano kolejne posiedzenie, po którym przyjęte wnioski miały być skierowane do władz państwowych. Pierwsze nadanie odznaczeń planowano nie wcześniej niż na połowę listopada. Kapituła zebrała się ponownie 17 lipca, rozpatrując wnioski Okręgów o nadanie działaczom LMiK odznaczeń państwowych. Informowano równocześnie czytelników „Morza” oraz Okręgi, kiedy nastąpią pierwsze nadania. Przypominano zarazem, że zaakceptowane wnioski Kapituła kierować będzie do odpowiednich władz państwowych. W latach 90-tych Mieczysław H. Cieślak przedstawił nowy projekt odznaczenia „Pro Mari Nostro” wzorowany na przedwojennym. Różnice: złote obrzeże krzyża, na odznace metalowej litery LM, inny kształt kotwic oraz sposób zawieszenia na wstążce.”
Krzyż nadawany przez obecną Ligę Morską i Rzeczną jest odznaczeniem jednostopniowym.
