Można odnieść wrażenie, że w ostatnich latach jakby mniej mówiono o biografii i dorobku literackim Anny Łajming. 110. rocznica jej urodzin jest dobrą okazja do jej wyraźniejszego przypomnienia. To bardzo ważne, gdyż dotyczy najwybitniejszej pisarki Kaszub, Pomorza. Największym źródłem o jej życiu i dorobku literackim jest liczący 527 stron tom „Pro memoria Anna Łajming” (1904-2003), opracowany bardzo starannie przez prof. J. Borzyszkowskiego i wydany przez Instytut Kaszubski w 2004 roku.

Przypomnijmy, że Anna Żmuda-Trzebiatowska wychowała się w niezbyt zamożnej kaszubskiej rodzinie na pograniczu polsko-niemieckim (Przymuszewo, pow. Chojnicki). Zdobyła skromne wykształcenie podstawowe. O gimnazjum mogła jedynie pomarzyć. Udało się jej zdobyć praktykę urzędniczki w Starostwie Chojnickim. I z czasem stała się urzędniczką. Pod koniec lat XX minionego wieku pracowała jako sekretarka w majątku ziemskim Gorzędziej pod Tczewem. Tu w 1929 roku oświadczył się jej b. oficer armii carskiej Mikołaj Łajming (1900-1964). Ich ślub kościelny odbył się w tczewskiej Farze. W Tczewie zamieszkali na kilkanaście lat. Pani Anna przez pewien czas pracowała w dziale ogłoszeń „Gońca Pomorskiego” w Tczewie. Następnie wychowywała tutaj dwoje dzieci, w tym później sławnego prof. Włodzimierza Łajminga (ur. 7.02.1933). Po 1945 roku Łajmingowie osiedli na wsi w Ziemi Słupskiej. Z uwagi na przeszłość polityczną męża musieli strzec się nowej władzy. Pan Mikołaj pracował jako księgowy w kilku PGR-ach. W 1953 roku rodzina Łajmingów zamieszkała na stałe w Słupsku. W sumie prawie pół wieku Anna Łajming mieszkała w Słupska, samotnie gdyż mąż zmarł już w 1964 roku. Doczekała się tu najwyższego szacunku i uznania na niwie literackiej. Jedna z głównych ulic Słupska (b. 9 Marca- daty wkroczenia Armii Radzieckiej) nosi jej imię! W 1994 roku została również wyróżniona Medalem Stolema. Anna Łajming zmarła na rok przed swoim stuleciem tj. 13 lipca 2003 roku w Słupsku. Została pochowana na tutejszym cmentarzu komunalnym przy ul. Kaszubskiej (kwatera 21 B, rząd 8, miejsce 15)

Nie jest zbadany do końca fenomen pisarski Anny Łajming. Wiadomo ( i dlaczego), że zadebiutowała po odwilży politycznej w 1958 roku utworami „Dwaj żebracy” i „Parzyn”. Miała już wtedy 54 lata. Jej talent literacki wybuchł nagle i okazał się niezwykle płodny. Do stałego pisania serdecznie zachęcali ją Lech Bądkowski, Wojciech Kiedrowski i Edmund Puzdrowski. W latach 1978-1986 Pani Anna opublikowała swoją trzytomową autobiografię („Dzieciństwo”, „Młodość” i „Mój dom”). Tym dziełem weszła na trwałe do literatury ogólnopolskiej. W twórczości literackiej niejako wyspecjalizowała się w zwięzłych i bogatych w treść opowiadaniach. Wśród jej dorobku literackiego warto odnotować następujące utwory: „Miód i mleko”, „Symbol szczęścia”, „Czterolistna koniczyna”, „Czerwone róże”, „Od dziś do jutra” (38 powiastek), „Dwie kobiety”, „Konkurent”, „Mrok i świt”. W 1996 roku ukazał się jej zbiór „Bajek”. Już po śmierci A. Łajming opublikowano utwór „Leśne pustki”. W pełni zasłużyła sobie Pani Anna na miano najwybitniejszej pisarki Pomorza i „księżnej literatury kaszubskiej”.

W czasach dyskusji o naszej tożsamości kaszubsko-pomorskiej, warto w większym stopniu odwoływać się do bogatej twórczości Anny Łajming. Jej proza znakomicie służy edukacji regionalnej i wychowaniu patriotycznemu. Jej dziedzictwo literackie uczy także wrażliwości społecznej i artystycznej, umiłowania dobra wspólnego i uniwersalnej tolerancji. Szkoda jedynie, że w wikipedii, gdzie często przecież zagląda nasza młodzież, Annie Łajming poświęcono zaledwie kilka ogólnych zdań. To trzeba zmienić jak najszybciej.

Jan Kulas

 

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.