Ks. Karol Wojtyła
(18.05.1920– 2.04.2005)
Śp. Błogosławiony – Ojciec Święty , papież Jan Paweł II
…wspomnienie w 9 rocznicę śmierci
***
Kajakowe Spływy ks. Karola Wojtyły rzekami Kociewia, Zachodnich Kaszub oraz Zaborów i Gochów.
Brda
Królowa Zaborów i Gochów
Brda stanowi jeden z najpiękniejszych w Polsce szlaków kajakowych. Rzeka jest dostępna dla ruchu kajakowego na długości 233 km, od miejscowości Świeszyno w gminie Miastko w którym to Brda wpada do Jeziora Głębokiego do Bydgoszczy przy ujściu do Wisły. Urozmaicony, kręty bieg rzeki, lasy, jeziora, pierwotna przyroda, liczne boczne szlaki, od lat ściągają na Brdę turystów wodniaków.
Pierwszą cześć szlaku śródleśna , urokliwą – „dziewiczą” dzieli się na 3 etapy:
1. Świeszyno – Stara Brda – (10km) 2. Stara Brda – Nowa Brda – (16km) 3. Nowa Brda – Pakatulsko – 14km
Stara Brda (kaszb. Stôrô Brda) – to śródleśna osada w powiecie człuchowskim gmina Koczała w sołectwie Trzyniec
Nowa Brda (kaszb. Nowô Brda, niem. Neubraa) – śródleśna osada kaszubska w powiecie człuchowskim w gminie Przechlewo w sołectwie Przechlewsko. Niegdyś leżała na szlaku nieczynnej dzisiaj linii kolejowej Człuchów – Miastko. Była tu także w XVIII/XIX wieku „papiernia”.
Pakotulsko (kasz. Pôkòtulskò) – osada kaszubska w powiecie człuchowskim w gminie Przechlewo. Położona jest nad północnym brzegiem jeziora Szczytno Wielkie. W jej sąsiedztwie znajduje się rezerwat Osiedle Kormoranów.
*
Ks. Karola Wojtyła (Ks./Abp./Kard.) trzykrotnie pływał Brdą z grupą krakowskich studentów zwanej „Środowiskiem”. W 1953 r. i 1966 r. szlak jego spływu wiódł od wsi Nowa Brda na Gochach a w 1972 r. od jeziora Łąckiego (od miejscowości Drzewicz), gdzie dołączył do grupy kajakowej „Środowiska”, która spływ rozpoczęła w Starej Brdzie.
Jezioro Łąckie (kaszb. Jezoro Łącczé) jest jeziorem rynnowym przepływowym położonym – na Zborach w kompleksie leśnym Borów Tucholskich.Jezioro jest połączone rynną Brdy z jeziorem Dybrzyk , prowadzi przez te jeziora „Szlak Kajakowy Brdy”.
*
Znaki upamiętniające wędrówkę kajakową ks. Karola Wojtyły wzdłuż Brdy
Czernica na Zaborach.
Z inicjatywy wspólnoty parafialnej w Brusach wzniesiono tam, w 1998 roku, w dwudziestą rocznicę pontyfikatu Jana Pawła II – leśną kapliczkę z figurą Matki Bożej i napisem: „Panu Bogu Wszechmogącemu z wdzięcznością za obecność ks. Karola Wojtyły podczas wodnych wędrówek po kaszubskiej ziemi w latach 1953-1966″.
(patrz: http://www.najigoche.kaszuby.pl/artykul/artykul=421,czernica/)
Swornegacie na pograniczu Zaborów i Gochów
– krzyż z wiosłem, na którym umieszczony jest napis: „Papieżowi Janowi Pawłowi II na szlaku Brdy. Pracownicy Wymiaru Sprawiedliwości 1953-1966„.
Sąpolno gm. Przechlewo na Gochach.
W pięćdziesiątą rocznicę spływu kajakowego Karola Wojtyły mieszkańcy wsi Sąpolno w gminie Przechlewo, nieopodal przystani na Brdzie, upamiętnili ten fakt, krzyżem i kamieniem z wyrytym napisem: „Był taki czas, kiedy ludzie nie przestawali wędrować„.
Nowa Brda gm. Przechlewo na Gochach.
Z inicjatywy Oddziału Zrzeszenia Kaszubsko – Pomorskiego w Człuchowie, odsłonięto obelisk upamiętniający wędrówki kajakowe – trzykrotne – Brdą ks. Karola Wojtyły, późniejszego papieża Jana Pawła II. Kamień na ten obelisk pochodzi z Olszanowa, a okolicznościowy napis na nim głosi: „Tu w Nowej Brdzie 23 VIII 1953 roku rozpoczął swoje kajakowe wędrówki ks. Karol Wojtyla Papież Jan Paweł II”, a odremontowany most na Brdzie, obok Obelisku, nazwano Mostem Karola.”
(Zob.: Zbigniew Talewski, Słupia – ślad w życiu Karola Wojtyły cz. III; opracowanie m.in. na podstawie książki „Zapis drogi. Wspomnienia o nieznanym duszpasterstwie Księdza Karola Wojtyły”. Wydanie II uzupełnione. Wydawnictwo Św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej. Kraków 2005 r., w: NAJI GOCHË, Magazyn Regionalny Społeczno-Kulturalny, Słupsk – Borowy Młyn )
Napis na kamiennym obelisku głosi:
„TU, W NOWEJ BRDZIE
23 VIII 1953
ROZPOCZĄŁ SWOJE
KAJAKOWE WĘDRÓWKI
KS. KAROL WOJTYŁA
PAPIEŻ JAN PAWEŁ II
23 VIII 2003″
*
„Papieski Szlak Kajakowy Słupią”
Szlak Papieski na szlaku wodnym rzeki Słupi upamiętnia obecność Ks. Abp. Karola Wojtyły z roku 1964, kiedy to udał się na spływ kajakowy wraz z Duszpasterstwem Akademickim „Środowiskiem”.
Budowę Szlaku zainaugurowano 3 kwietnia 2006 roku. Do 2007 roku poszczególne gminy (Sierakowice, Sulęczyno, Parchowo, Bytów, Czarna Dąbrówka, Kołczygłowy, Kobylnica, Dębnica Kaszubska, Słupsk oraz Miasto Słupsk).leżące nad Słupią realizując ten projekt m.in. ustawiały kamienne obeliski, w sumie stanęło 10 – od Gowidlina do Słupska. W 2009 roku Związek Miast i Gmin Dorzecza Rzeki Słupi i Łupawy oznaczył i opisał przebieg tego Szlaku.
Współrealizatorem projektu była Fundacja Szlaki Papieskie, oraz firma ekajaki.pl. Głównym pomysłodawcą przedsięwzięcia był dr Stanisław Janke z Dębnicy Kaszubskiej , radny Powiatu Słupskiego.
(Zob.: Papieski szlak kajakowy; Projekt oznakowania papieskiego Szlaku Kajakowego Słupią zrealizowany w ramach programu UMWP Rozwój krajoznawstwa turystycznego w Województwie Pomorskim w roku 2009, w: „Fundacja Partnerstwo Dorzecze Słupi” – http://www.zielonesercepomorza.pl/. Zob.: Związek Miast i Gmin Dorzecza Rzeki Słupi i Łupawy -)
Opracowanie dot. dot. aspektów historycznych i społecznych obszaru Papieskiego Szlaku Słupi napisał Zbigniew Talewski, który opublikował je w odcinkach na łamach magazynu regionalnego Naji Gochë . Autor przy tworzeniu tegoż opracowania korzystał z publikacji : Karol Wojtyła i papież Jan Paweł II na Kaszubach i Pomorzu oraz „Zapis drogi…” oraz Przystanie Papieskie
Zainteresowanych zapoznaniem się z niniejszym odsyłam do w/w magazynu Naji Gochë
( Zbigniew Talewski, Słupia – ślad w życiu Karola Wojtyły, fragmenty ; opracowanie m.in. na podstawie książki „Zapis drogi. Wspomnienia o nieznanym duszpasterstwie Księdza Karola Wojtyły”. Wydanie II uzupełnione. Wydawnictwo Św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej. Kraków 2005 r., w: NAJI GOCHË, Magazyn Regionalny Społeczno-Kulturalny, Słupsk – Borowy Młyn – http://www.najigoche.kaszuby.pl/
- http://www.najigoche.kaszuby.pl/artykul/artykul=285,slupia-slad-w-zyciu-karola-wojtyly/
- http://www.najigoche.kaszuby.pl/artykul/artykul=370,slupia-slad-w-zyciu-karola-wojtyly-cz-ii/
- http://www.najigoche.kaszuby.pl/artykul/artykul=447,slupia-slad-w-zyciu-karola-wojtyly-cz-iii/
*
Wda (Czarna Woda) – Śladami Jana Pawła II”
Szlak kajakowy na rzece Wdzie zaliczany jest do głównych szlaków kajakowych i uznawany za jeden z najpiękniejszych nizinnych szlaków w Polsce. Źródła rzeki znajdują się w jeziorze Krążno, w pobliżu wsi Osława-Dąbrowa, w okolicach jeziora Wieckiego, na terenie gminy Studzienice w powiecie bytowskim. Historyczna nazwa rzeki Wdy to „Czarna Woda” – stąd spotyka się często obydwie nazwy. Wda to lewy dopływ Wisły. W górnym jej biegu przepływa przez wiele jezior m.in. pięciu jezior, które Kaszubi określają „Wielką Wodą”. Są to jeziora: Wdzydze, Gołuń, Radolne, Słupinko i Jelenie. Szlak wodny biegnie także przez inne jeziora jak np. Żur dawniej nazywane Tleń. Dorzecze Wdy położone jest częściowo na terenie Pojezierza Kaszubskiego oraz część leży na Kociewiu, na Równinie Tucholskiej (Bory Tucholskie), a ujście rzeki, znajduje się w Dolinie Dolnej Wisły w Świeciu.
Od 1996 roku na Wdzie ma miejsce Diecezjalny Spływ Kajakowy – Śladami Jana Pawła II. Organizatorami są: Uczniowski Klub Sportowy WDA (UKSW WDA) oraz Diecezja Pelplińska. Spływ ma charakter turystyczno – krajoznawczy oraz poświęcony jest pamięci Ojca Świętego Jana Pawła II. Jest to szlak wodny, którym w 1956 r. płynął Ks. Karol Wojtyła wraz z przyjaciółmi. W Diecezjalnym Spływie Kajakowym na Wdzie Śladami Jana Pawła II, każdego roku, udział bierze młodzież z diecezji pelplińskiej. Wyprawy mają charakter spotkania formacyjnego w ramach duszpasterstwa młodzieży.
W 2002 roku ksiądz biskup Jan Bernard Szlaga odsłonił i poświęcił tablicę-obelisk, upamiętniający spływ kajakowy Ks. Karola Wojtyły z 1956 roku. Kamienny obelisk powstał z inicjatywy parafian w Czarnej Wodzie w trakcie IV Diecezjalnego Spływu Kajakowego Wdą Śladami Jana Pawła II. Podczas spływów sprawowane były Msze św., na których obecny był krzyż w kształcie skrzyżowanych wioseł oraz ołtarz z kajaka.
Napis na pomniku w Czarnej Wodzie głosi:
„PAMIĘCI
WODNEGO SZLAKU
KS. KAROLA WOJTYŁY
20-21.07.1956
CZARNA WODA…”
(Zob.: foto z kategorii – Młodzież, w: Parafia Katedralna p.w. Najświętszej Maryi Panny, Bazylika Mniejsza w Pelplinie – http://parafia.pelplin.pl/. Zob.: Zbigniew Talewski, Słupia – ślad w życiu Karola Wojtyły (cz.III), w: NG 39 – Magazyn Regionalny Społeczno-Kulturalny, Słupsk – Borowy Młyn – http://www.najigoche.kaszuby.pl/. Zob.: foto – „Echa Zapisu Drogi”, w: „Zapis Drogi. Wspomnienia o nieznanym Duszpasterstwie Księdza Karola Wojtyły”. Wydanie II uzupełnione. Wydawnictwo Św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej. Kraków 2005 r.)
Młynki nad Wdą k/Lubichowa na Kociewiu.
25 sierpnia 2006 r. odbyła się tam podniosła uroczystość „Papieska”. W Księdze Parafialnej parafii Czarna Woda odnotowano: „21 lipca 1956 r. – grupa młodzieży, pod opieką księdza Karola spłynęła do Młynek… Ten ksiądz nazywał się Karol Wojtyła – wielki miłośnik ojczystej przyrody, rozkochany zwłaszcza w górach, zapalony kajakarz, wielki Papież”.
Przyjaciel ks. Karola Wojtyty – ks. prof. infułat, Jerzy Buxakowski, wieloletni rektor WSD w Pelplinie, podobnie jak nasz Papież – wielki przyjaciel przyrody i leśników, w wygłoszonej podczas tej uroczystości homilii, – bez wielkich słów wspomniał o Człowieku, który nad życie umiłował Boga i jego dzieła – a nade wszystko przyrodę. Wspominał, iż Papież w sposób wyjątkowy i nadzwyczaj wrażliwy potrafił wyczuć piękno przyrody w każdym jej zakątku. I potrafił to piękno i niezwykłość przekazać młodzieży, pokazując w niej obecność i wielkość Boga. Z tej okazji w Młynkach, poświęcono zwykły, polny kamień, upamiętniający ten tam pobyt ks. Karola Wojtyły. Nie wystawiono na tą okazję żadnych marmurów, ani granitów – jak podkreślano w wystąpieniach – bowiem Papież nade wszystko umiłował prostotę i skromność. – Nie chodzi – jak podkreślał ks. Jerzy Buxakowski – o to, by miejsce to było miejscem pobytu Wielkiego Człowieka, ale żeby było okazją do własnej, osobistej i głębokiej refleksji nad drogą życia. Byśmy przystanęli tu w pewnej zadumie, nad wartościami, które wyznaczają kierunek nie tylko naszej drogi, ale i następnych pokoleń…”
(Zob.: Zbigniew Talewski, Słupia – ślad w życiu Karola Wojtyły, cz. III; opracowanie m.in. na podstawie książki „Zapis drogi. Wspomnienia o nieznanym duszpasterstwie Księdza Karola Wojtyły”. Wydanie II uzupełnione. Wydawnictwo Św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej. Kraków 2005 r., w: NAJI GOCHË, Magazyn Regionalny Społeczno-Kulturalny, Słupsk – Borowy Młyn – http://www.najigoche.kaszuby.pl/)
*
W opracowaniu niniejszego szkicu – jak wyżej wspomniałem – pomocne mi były publikacje mojego autorstwa w dwumiesięczniku Naji Goche (www.naszegochy.org) oraz ze strony Internetowej – Szlaki Papieskie.
Zbigniew Talewski, Naji Gochë
