W październiku minęła rocznica 71. rocznica śmierci Jana Karnowskiego, który – na mocy uchwały Rady Naczelnej Zrzeszenia Kaszubsko – Pomorskiego – był patronem mijającego roku.
– Dla mnie Karnowski pozostanie głównie poetą, autorem młodzieńczych „Nowotnëch spiéwów”, które do dziś promieniują niezwykłym artystycznym blaskiem- podkreśla współczesny poeta kaszubski Stanisław Janke.
By poezja ta istotnie pozostała nieśmiertelna, musi być dostępna dla młodszych pokoleń Kaszubów. Dlatego konieczne są jej kolejne edycje. Taką inicjatywę podjęły Oddziały ZKP w Baninie i Żukowie. Baniński part podjął się wznowienia obszernego tomu wierszy poety o tytule „Nowotné spiéwë i wiersze”, Projekt ten był połączony z finałem Wojewódzkiego Konkursu Multimedialnego, imprezy, którą już po raz czwarty organizowano w Baninie. Dzięki temu wydaniu odbiór wierszy staje się o wiele łatwiejszy i – miejmy nadzieję – wrócą one do repertuaru konkursu „Rodnô Mňwa”, wejdą do podręczników szkolnych, staną się inspiracją do zgłębiania piękna naszego języka. Ta myśl jest już realizowana. Jako pierwszy podjął ją żukowski oddział ZKP za sprawą prezes Lidwiny Kreft, która zaprosiła na spotkanie redaktora tomu Eugeniusza Pryczkowskiego. Promocja odbyła się 3 listopada w Żukowie.
– Bardzo się cieszę, że mam tę książkę. Będę uczyła tych wierszy w szkole – podkreślała Genowefa Zasada, nauczycielka języka kaszubskiego.
Karnowski urodził się 16 maja 1886 roku w Czarnowie koło Brus. Uczył się w Collegium Marianum w Pelplinie i gimnazjum w Chojnicach. Studiował teologię w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie, gdzie w 1908 roku założył do dziś działające Koło Kaszubologów, kuźnię wielu księży, celebransów kaszubskiej liturgii. W 1911 roku ukończył studia prawnicze we Wrocławiu. Rok później założył Koło Akademików Prus Królewskich. Był redaktorem „Mestwina”, a także współpracował m. in. z pismami „Kaszuby”, „Gryf”, „Teka Pomorska”. Jan Karnowski jest autorem tomów poezji „Nowotné spiéwë” i „Jô bëm leno chcôł”, poematu epickiego „Bôjka ň Sodłatim”, dramatów „Zôpis Mestwina” i „Kaszëbë pod Widnem” oraz sztuk obyczajowych jak „Scynanié kani” czy „Wesele Kaszubskie”. Był głównym ideologiem ruchu młodokaszubskiego. Nazywano go „sumieniem regionalizmu kaszubskiego”. W swoich publikacjach stał na stanowisku, że Kaszuby i Polska to jedno państwo, w którym Kaszubi zajmują odpowiednie miejsce, wyznaczone przez historię, kulturę i obyczajowość. Swoje poglądy na sprawę kaszubską wyłożył w „Mojej drodze kaszubskiej” opublikowanej dopiero w 1981 roku.
Jan Dosz
