Kò wierã pò półtora rokù jô kąsk przëtrôfkã òbezdrzôł sobie „Tedë jo”, chtërno zastąpiło „Rodną Zemiã” i pòdług niechtëtnëch miało bëc spòsobã na pòlepszenié jakòscë kaszëbiznë w telewizji pùbliczny, òsoblëwie dlô tëch, chtërny tak alergiczno reagòwelë na wszelejaczé tematë zrzeszoné z fòlklorã i Kòscołã. Në i cëż jem dozdrzôł w nym programie, jaczi przedstôwiôł relacjã ze Zjazdu Kaszëbów w Brusach? Kò przede wszëtczim fòlklor! Prôwdac, nijak bë mie to nawetka nie razëło, czejbë nié to, że w programie rzekłé bëło, że „ni ma na Kaszëbach rozegracji bez fòlkloru”. Z tim nijak zgòdzëc sã ni mògã. Kò jakno autor czile ju ksążków béł jem na rozmajitëch zéńdzeniach, na jaczich fòlkloru nie bëło, abò bëło gò czësto mało. A zéńdzenia bëłë baro ùdóné. Móm nôdzejã, że jich bëtnicë wëniosłë z nich cos dlô se, òkróm tegò, że doma mielë mòżnosc zgłãbic temat przë czëtanim ksążków nabëtëch na promòcji.

Jesz barżi przerazëło mie pòsobné „Tedë jo”, w jaczim pòrëszony béł temat pòwszechnégò spisënkù. Tą razą ekipa programu zajacha – jakbë mògło bëc jinaczi? – do gminë Serakòjce, bë ùdokaznic, że przëczëną dobrégò wënikù spisënkù je przërost nôtëralny ti gminë. Chcałobë sã rzec, że Bògù dzãka, że w gminie Serakòjce rodzy sã wiele dzecy. Prôwdac, doticzi to całëch Kaszëbów wnet pò równoscë. Równak drżéniã ti sprawë nie je tëli sóm przërost, le swiąda Kaszëbów, jakô w òstatnëch latach baro szła do górë. Kò w czasach Bieruta i Gòmùłczi przërost béł i tak ò wiele, wiele wëższi, a Kaszëbi nierôd sã tej do swòji kaszëbskòscë przëznôwelë. Tak że tã swiądã nôleżało wëkôzac na pierszim môlu. Timczasã, żlë ò niã chòdzy, to w programie jem ùzdrzôł familiã, chtërnã przedstawionô òsta, jakno nie rozmiejącą gadac pò kaszëbskù, ale téż nié za dobrze pò pòlskù (felë jãzëkòwé jakbë specjalnie òstałë wëapartnioné!). Do te gôdka nijak mia sã do tematu, a i na gwës nié do corôz wëższi niwiznë kaszëbsczi swiądë. A kò Kaszëbi dzys są lëdzama baro wësztôłconyma, czegò w „Tedë jo” ni mògã nijak zmerkac. To jem przede wszëtczim mógł sã doznawac wnet w kòżdim dzélëkù „Rodny Zemi”. Temù tim barżi mie je żôl negò programù.

Czytaj także: Czy „Tedë jo” spełniło oczekiwania ZKP? >>

Patriotyzm (nën òglowò nôrodny, jak i nën lokalny) òpiérô sã na wespólnëch wôrtnotach, jaczima są: zamieszkónô zemia, dzeje, jãzëk, kùltura materialno i dëchòwò. Równak, żebe bùdowac tereczasną jawernotã, żebë jic w przińdnotã, nié mòżna zabëc ò tim, że łączi nas wespónota historycznô i narodowô z Pòlską, bez dzejaniów separatystycznech z naszi stronë. Tã dejã wërazył chòcbëlë „wieszcz” kaszëbsczi H. J. Derdowsczi, że „nié ma Kaszëb bez Polonii i bec Kaszëb Pòlsczi”. Nas, Kaszëbów łącziła i łączi bòkadnô wespólnota zamieszkónégò sztëczka pòlsczi zemi, wespólnô kaszëbskô kùltura, kaszëbsczi jãzëk, ale i szeroczi zdrzenié na to co nas łączi. Je to conômni wkłôd personalny w òbronã tegò, co dlô całégò naszégò nôrodu pòlsczégò bëło nôwôżniészé i wespólné. A wiedno dzejało sã to z pòczëcym wiôldżi bùchë i tczą tegò co nas stanowi, a co przekôzëlë nóm w spadkòwiznie starkòwie do zachowaniô, ale i pòdtrzymywaniô, ùdoskònaleniô i przëkôzanim przińdnym pòkòlenióm tegò, co mómë nôlepszegò i co stanowi nas jakno Kaszëbów i Pòlôchów. A tegò, że jestmë i chcëmë bec wespólnotą wiarë, mòwë, kùlturë dëchòwi i materialny nie brëkùjemë sã wstëdzëc.

Mòwã rodną, kùlturã, a przedë wszëtczim jawernotã i swiądã pòchòdzeniô (tożsamosc), jaką móm wëniosłé z rodnych strón je tim, czim mògã sã nié leno òkazijno pòchwôlec w jinych stronach Pòlsczi, ale i ùdokaznic, pòkôzac lëdzóm w jinszich dzélach kraju, że wôrt je znac, pòdtrzëmëwac i bògacec swòją môłą tatczëznã dzejanim dlô ji sprawë i wespólnegò spòlecznégò dobra.

A w mojim i wielnych mòjich drëchów przetrôfkù, në dzejania wspiérałë i zachãcywałë deje ùkôziwóné chòcbelë bez program „Rodnô Zemia” ò wielelatny tradycjé dzejaniô, perspektywie rozwiju. Za jegò sprawą zrodzëło sã wiele dobrégò.

8 KOMENTARZE

  1. Jak rozmiejã, ten artikel je tuwò òpùblikòwóny dlô tëch czëtińców, co ni mają gò jesz przeczëtóny w „Pomeranie” z latoségò maja, gdze mòże gò nalezc jakno lëst na 4. starnie…

  2. Nie ma już od długiego czasu w TVG programu „Rodno Zemia”. Uważam to za wielki skandal, że Kaszubi i Kociewiacy, od wieków autentyczni mieszkańcy Regionu Gdańskiego, nie mają swego programu telewizyjnego. Jeżeli ktoś chciałby uznać za taki „Tede jo”, to niech nie kpi. Ja skwituję to, przepraszam za wyrażenie- „kusznijta sa w rzec”. NIE MOŻNA UDAWAĆ, ŻE NIC SIĘ NIE STAŁO, BO STAŁO SIĘ WIELE ZŁEGO – POLACY HAMUJĄ ROZWÓJ KASZUBSKIEJ KULTURY. W tych działaniach, nam nieprzyjaznych, mają też swój udział zidentyfikowani „kaszubscy mądrale”. Tak wybrzydzali, że „pomogli” zdjąć z ekranu, bardzo pożyteczny ze wszech miar program „Rodno Zemia”, prowadzony przez wielce zasłużonego, dla naszej małej Ojczyzny, Eugeniusza Pryczkowskiego. Stało się źle, bo Kaszubi nie ciągnęli w jedną stronę i poszło „w Labudową stronę”. A należało działać racjonalnie – rzekomo niski poziom podwyższać.Poszerzać zakres tematyczny i czas antenowy. Jest jeszcze tak dużo do zrobienia, chociażby w zakresie historii Kaszub, Kociewia i Pomorza. Nie są to wszystkie tematy, więc tematyka dla Telewizji Gdańskiej jest ogromna. Przecież telewizja powinna pełnić rolę misyjną, a regionalna ma szczególna rolę integrować ludność napływową z ludnością rodzimą – Kaszubami i Kociewiakami. Czasem okazuje się, że przybysze bardzo mało wiedzą o przeszłości tej Ziemi. Zdarza się, że warszawiacy myślą, że Kaszubi to Niemcy (?!) To są efekty, tych „kulturalnych zabiegów”, ludzi kierujących Telewizją Gdańską. Mówi się, że to telewizja regionalna, a czy spełnia swoje zadania dla regionu, ocenić można po tym, co robi, czy raczej nie robi, dla mieszkańców regionu. Moim zdaniem, w obecnej chwili jej działalność, to brak szacunku dla telewidzów i JAWNA DYSKRYMINACJA KASZUBÓW I KOCIEWIAKÓW. Programów poświęconych regionowi nie ma ani jednej minuty, a powinno być co najmniej 50%. Telewizja ta powiela w dużej części tematykę, którą można obejrzeć w TVP 1 i w TVP 2. Coś tu nie tak. A zasięg tej telewizji, to odrębna sprawa. Kaszubi mieszkają na całym Pomorzu, od Gdańska po Szczecin. Chciałoby się tę telewizję z rodzinnych stron obejrzeć np. w Świnoujściu. Jak trochę oddam się marzeniom, to na niemieckich łąkach słyszę, jak niemieckie krowy ryczą po kaszubsku. Mam cichą nadzieję, że PRZYJDZIE TAKI CZAS, ŻE POLSKA TELEWIZJA GDAŃSKA PRZEMÓWI TEŻ PO KASZUBSKU.

  3. Najwspanialszy czas „Rodny Zemi” to lata 2000-05 uwieńczone czterema koncertami w okazji jubileuszu 15 -lecia programu. Na koncertach w Teatrze „Miniatura” były tłumy i było też całe spektrum kaszubskiej muzyki współczesnej i tradycyjnej. Od tego czasu było już tylko gorzej, był mobbing, obcinanie stawek, straszenie w TVG tak zwanymi „środowiskami kaszubskimi”. Ten termin pojawił się już nieco wcześniej, w chwili, gdy do TV docierały pierwsze negatywne sygnały telefoniczne, a także pisemne.
    Najpiękniejsze owoce zrodziła praca z najmniejszymi dziećmi. Wkrótce powstała płyta i śpiewnik „Piesnie Rodny Zemi”, który rozszedł się w nakładzie 2000 egz. Potem powstały kolejne zespoły: „Prôwda”, „Spiéwné kwiôtczi”, „Młodzëzna”. Wszystkie mają na koncie płyty ze współczesnymi kaszubskimi piosenkami. W szkołach, na całych Kaszubach, śpiewane są piosenki, które powstały właśnie w latach 2002-05 i później. Tymczasem właśnie ten ogromny i błogosławiony w późniejsze owoce trud pracy z dziećmi stał się źródłem straszliwych ataków. Najpierw była to tak zwana „wojna skarpetkowa” wszczęta przez dwie panie z udziałem ówczesnej sekretarz programowego TVG. Zachowane obszerne opisy czyta się dziś jak fantastyczną powieść. W tym samym czasie docierały listy, których kopie trafiały do mnie. Oto co napisał w jednym z nich prof. Józef Borzyszkowski o lekcjach kaszubskiego z dziećmi: „Osobnym problemem jest kwestia jakości, poziom nauczania języka kaszubskiego. Ten fragment magazynu, mimo przesympatycznych dzieci, głównych bohaterów prezentowanych lekcji, jest przykładem szczególnego dyletantyzmu. Taka sytuacja nie powinna trwać dalej, ponieważ obraz Kaszubów i życia kulturalnego na Kaszubach ulega w ten sposób całkowitemu wypaczeniu. Oczekujemy od władz gdańskiej telewizji poważnej rozmowy o kształcie tej audycji, jej krytycznej oceny oraz podjęcia środowiskowej debaty o pożądanym jej profilu w przyszłości. Do uczestnictwa w takiej rozmowie jesteśmy gotowi” […]
    Cały list (jest ich kilka w moich zbiorach) naszpikowany jest takimi treściami, zwłaszcza wymierzonymi w osobę redaktora, który wobec takich ataków nie miał najmniejszych szans na obronę wobec kierownictwa TVG, które wkrótce było bardzo zainteresowane, by zlikwidować audycję.
    redaktor „Rodny Zemi”

  4. No co by nie powiedzieć o jednym i drugim programie… Rodno Zemia była amatorszczyzną i wiochą wyjątkową, Tede Jo jest „tylko” wiochą typową dla oddziałów regionalnych TVP. Jest w tym pewien postęp: spod mułu na poziom powyżej dna. Do poziomu morza zostało całej TVP jeszcze bardzo wiele.

  5. Cóż można powiedzieć na bezużyteczny wpis „ojaaaaa” z 17.12.2012r. Ja widzę to tak: JAKA „WIOCHA”, TAKI NICK, JAKI „EKSPERT”, TAKI KIT. – „Ekspertów” takich, jaki nam się pojawił, można mnożyć na morgi, ale wolałbym, żeby w sprawach kaszubskiej kultury medialnej wypowiadali się profesjonaliści. Mam świadomość, że nie brakuje u nas: kaszubskich aktorów, reżyserów, nauczycieli języka kaszubskiego, etnografów, muzyków i poetów – wyrastających z naszych kaszubskich korzeni, bez „ę” „ą”. Niech tacy ludzie wypowiedzą się na temat, tak bardzo ważny dla kaszubszczyzny Nie wydaje mi się, żeby w tych sprawach potrzebni byli działacze partyjni, czy ZKP. Oni mogą być przydatni wtedy, kiedy należy walczyć o to, by pożyteczny program telewizyjny istniał i mógł się rozwijać. A teraz jeszcze potrzebny jest głos tych „mądrali”, którzy swoją zmasowaną krytyką programu „Rodno Zemia” w TVG, przyczynili się do jego zdjęcia z emisji. Może wykażą się odwagą i uderzą się w swoją pierś przyznając, że w swoim czasie, zrobili niedźwiedzią przysługę kaszubskim telewidzom. Honor zawsze w cenie…

  6. Do Ptaśka: I co z tego, że tekst był już w Pomeranii? A kto go czytał? warto nadal rozmawiać o Rodno Zemi, bo po prostu brakuje kaszubskiego programu w telewizji regionalnej. Musimy walczyć o swoje, bo nikt nam nic nie podaruje.A tymczasem Ty się chwalisz, że wiesz, że tekst był publikowany parę miesięcy temu w Twoim piśmie.Ale odkrycie.

  7. Ma Pan rację – do Żega z 18.12.2012 – nie warto zwracać uwagi na takie komentarze, traktować je należy jak próżnię lub ślepe naboje, którymi strzelają ci, którym nie jest po drodze z Kaszubami i ich kulturą, językiem …i t.d. Nie jestem profesjonalistą w w/w materii, ale jako Kaszub, uważam, że Rodnô Zemia to wspaniały program, który z przyjemnością się oglądało, nie mówiąc o oczekiwaniu żeby nie przegapić czasu emisji. Przykrym jest fakt, że osoby z tyt. profesorskim mogły tak się wypowiadać, ale jak mówi przysłowie, czasem na uklady nie ma rady. Jestem spokojny i myślę, że wcześnie czy później prawda jak oliwa na wierzch wypływa i nie może być tak, żeby to co jest DOBREM uległo likwidacji czy zniszczeniu, ważnym jest również i to, że dla tych, którym Rodnô Zemia nie jest obojętna nie milczą, a wyrażają swoje stanowisko, czy potrzebę serca wszędzie gdzie jest to ttylko możliwe. Odwołuję się tu do rozsądku, a jeśli on się ocknie to i na inne odruchy przyjdzie kolej, na szlachetnych uwarunkowaniach kończąc.Do Genka P. – głowa do góry – przyjdzie czas, że będziesz do nas mówił i uśmiechał się ze szklanego ekranu.
    Na Swiãta i Nowi Rok wielë dobrégò, mało trosk kłopòtów i niëchaj Môłi Jezësk i Dobri Bóg we wszëtczim błogosławi.

  8. Redagowany przez Eugeniusza Pryczkowskiego program był wyjątkowo dobry, zagrażający interesom „władców dusz”. Nie odpowiadał też salonowi i poprawności politycznej (za dużo Kościoła i wartości etyczno-moralnych). Decydentom naszym, tym na samej górze, jak i lokalnym „pachołkom” niestety zależy na tym by psuć co dobre i nie pozwolić na zbytnie rozwinięcie skrzydeł. Wszystko czynić w myśl zasady „Divide et impera”. Nie liczy się Ojczyzna, zarówno ta wielka, jak i ta mała bo polskość to nienormalność, a kaszubszczyzna to zaściankowość. Trzeba być Europejczykiem, popierać przeróżne dewiacje, a eutanazję i aborcję uznawać za głęboko humanitarne osiągnięcie naszej cywilizacji. Tych horrendalnych absurdów mamy niestety coraz więcej wokół siebie. Niełatwo będzie powrócić do normalności.
    Joachim Potrykus z Wrocławia
    (Kaszeba z urodzenia w Zdradzie kole Pucka)

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.