XI Dyktando Kaszubskie „Królewiónka w pałacu”

Sukcesem zakończyło się XI Kaszubskie Dyktando w Strzepczu, w Zespole Szkół im. Aleksandra Labudy. Przede wszystkim był to sukces organizacyjny Zrzeszenia Kaszubsko – Pomorskiego i Gminy Linia.

Po wtóre był to sukces literatury kaszubskiej, zwłaszcza patrona szkoły, znakomitego felietonisty kaszubskiego z grona Zrzeszińcow. Po trzecie sukces odnieśli liczni laureaci dyktanda, przede wszystkim wyłoniono arcymistrza kaszubskiej ortografii, którym został znany dziennikarz i poeta Eugeniusz Pryczkowski.

– To jest dla mnie ogromna radość, zwłaszcza, że tytuł ten zdobyłem w Strzepczu. Tu pochowany jest Labuda, którego teksty pisaliśmy. Twórca ten jest mi szczególnie bliski. Jego teksty czytałem od najmłodszych lat, natomiast w czasach akademickich był dla nas wzorem działalności kaszubskiej. On także był mistrzem kaszubskiej pisowni – mówił arcymistrz tuż po ogłoszeniu tytułu w wywiadzie dla mediów.

Na dyktando zgłosiło się niemal 200 uczestników. Jest to liczba ogromna, zważywszy na początki konkursu sprzed lat, którym wówczas towarzyszyły wielkie obawy o jego przyszłość. Te obawy wiązały się z trudnościami organizacyjnymi, zwłaszcza koniecznością pozyskania funduszy na liczne nagrody. Ten aspekt ma duży wpływ na frekwencję, stanowi czynnik motywacyjny dla uczniów. W konsekwencji dyktando stało się ważnym elementem edukacji języka kaszubskiego. Wreszcie niemałym problemem był wówczas – i po trosze nadal jeszcze jest – proces standaryzacji zasad języka kaszubskiego. Trzeba powiedzieć, że właśnie ogromna praca, którą wykonano w tej kwestii, pozwoliła w ogóle na podjęcie wyzwania. W ciągu ostatniej dekady postęp w zakresie ujednolicenia ortografii jest ogromny, co pozwala na ciągłe podnoszenie poziomu konkursowych tekstów.

– Teksty przygotowane dla szkół podstawowych i gimnazjów są dosyć proste. Znacznie trudniejsze są dla starszych uczestników, a dla zmagających się o tytuł arcymistrza są arcytrudne – podkreślała dr Justyna Pomierska z Uniwersytetu Gdańskiego, córka prof. Jerzego Tredera, który od lat przygotowuje materiały na dyktando.

Te wszystkie aspekty miały bardzo udane odzwierciedlenie w Strzepczu. Zmagania przebiegły bardzo sprawnie, sprawdzanie tekstów również. Nagrody były okazałe. Ponadto to święto języka kaszubskiego wzbogacone było udaną oprawą kulturową. Znakomicie wystąpił liński chór „Pięciolinia” pod dyrekcją Jan Szulca oraz zespół folklorystyczny „Kaszëbskô Rodzëzna” z gimnazjum w Lini. Bardzo ciekawe były wspomnienia Bogusławy Labuddy – córki Aleksandra „Guczowego Macka”. Mówiła o swoim ojcu, jako świetnym pisarzu i humoryście, ale także jako mądrym i lubianym wychowawcy i nauczycielu.

– „Kaszëbsczim jesmë lëdã, nim wiedno chcemë bëc. Niech ten sã pôli wstëdã chto ò tim nie chce czëc”. Òd tëch słów Labùdë zaczãła sã mòja kaszëbskô droga – wspomniał wójt gminy Linia Łukasz Jabłoński, który osobiście bardzo się zaangażował w organizację imprezy. Jest on jednocześnie znanym działaczem kaszubskim, założycielem i pierwszym prezesem partu ZKP w Lini. Jego następcą jest Edmund Szymikowski. Oni, wraz z Danutą Pioch – przewodniczącą komisji konkursowej, Wandą Kiedrowską – główną inicjatorką dyktanda, prezesem ZKP Łukaszem Grzędzickim oraz działaczami samorządowymi z Lini i Wejehrowa, rozdali nagrody licznym laureatom.

(ar)

Tekst dyktanda dla walczących o tytuł arcymistrza

Belbóg i Czernibóg

Òkòma mieńwów Welewit i Czernitra naj przodkòwie corôz czãscy pierszégò zwelë Belbògã, a drëdżégò Czernibògã. Tak jich pòzywelë, czej rëchcanizna dobiwa i òbjima domôcëznë i lëdë Wagrów, Òbòtrëtów i Pòmòrzanów.

W XII stalatim nadpòmikô chrónikôrz Helmhóld, że naj przodkòwie w czas rozgracnëch môltëchów òddôwelë pòczestnotã Belbògù i Czernibògù. Nie bùdowelë jima swiãtnic, le tczëlë jich na grzëpach w swiãtëch gajach, gdze sëjałë wieczné znitë. Kòżderny miôł swòjégò ksydza, co dozérôł i pòdskôcôł swiãté ògniszcze. Przë chabùzach stôwielë òbùma bògóm  jejich szlachòtë, mésterno wëkùmóné, a znôwù malinczé szlachòtczi stojałë na widzewnëch môlach we wszëternôsczich chëczach. Bëłë w przeważim z drzewa, jinszé téż z grańtu, a nawetka ze szczernégò złota i strzébra. Na lëdzyńcach, gdze piérwi sztopòrczałe bùwronë Belbòga i Czernibòga, ju òd pòczãtwë rëchcaniznë naj przodkòwie sôdzelë krziże i kapelczi przë chëczi czë na rozestajnëch stedżenkach.

W òstatnëch dwùch stalatach je w cządnikach skòpicą dowòdzëznë na téma Belbòga i Czernibòga. A jesz dzys trójno topògraficznëch pòzwów, jak na przëmiôr Grzëpa Belbòga i Grzëpa Czernibòga, midzë jinyma nad Klãczińsczim Jezorã kòl Pòtãgòwa, dokazywô jejich jistnotã.

Wyniki XI Dyktanda Kaszubskiego

Kategoria I – szkoły podstawowe

• I miejsce Dorota Mateja SP Przodkowo
• II miejsce Dominika Groth SP Miszewo
• III miejsce Paulina Czoska SP Szemud

Wyróżnienia:

• Honorata Polaszek SP Szemud
• Zofia Łysakowska SP Nowa Wieś Przywidzka
• Alicja Warmowska SP Załakowo

Kategoria II – gimnazja

• I miejsce Krystian Kwidziński ZS Wielki Podleś
• II miejsce Angelika Grubba Gimnazjum Szemud
• III miejsce Robert Wenta Gimnazjum Przodkowo

Wyróżnienia:

• Wioleta Konkol Gimnazjum Strzepcz
• Julia Formela ZS Gowidlino
• Weronika Płotka ZS Pomieczyno

Kategoria III – szkoły ponadgimnazjalne

• I miejsce Tomasz Brylowski  ZS Przywidz
• II miejsce Marta Miszczak I LO Kościerzyna
• III miejsce Angelika Orczykowska ZSP Przodkowo

Wyróżnienia:

• Karolina Kulas I LO Kościerzyna
• Sławomir Serkowski ZSO Kartuzy

Kategoria IV – dorośli

• I miejsce Karolina Serkowska Kartuzy
• II miejsce Alicja Szopińska UG
• III miejsce Sławomir Klas Luzino

Wyróżnienia:

• Celina Dzięcielska Kętrzyno
• Piotr Kowalewski Somonino
• Aleksandra Kas UG

Kategoria V – profesjonaliści

• I miejsce Beata Lewandowska Szemud
• II miejsce Wojciech Myszk Wdzydze
• III miejsce Maria Dradrach Miechucino

Wyróżnienia:

• Wioletta Wenta Przodkowa
• Bożena Lejk Gowidlino
• Emilia Maszke Szklana

Kategoria VI – arcymistrzowie

• I  miejsce Eugeniusz Pryczkowski
• II miejsce Tomasz Fopke
• III miejsce Sławomir Formela

Specjalne wyróżnienia

• Dominik Krauza ZSO Kartuzy
• Dominika Groth
• Weronika Koszałka