FELIETON TATIANY KUŚMIERSKIEJ
Kaszëbi jak je wiedzec wcygają tobakã, ùprôwiają bëlné malënë, chòdzą do kòscoła, a jak sã jima nudzy, tej wesziwają abò spiéwają kaszëbsczé nótë. Wszëtcë wiedzą téż, że Kaszëbi mieszkają na Kaszëbach, to je tam, gdze je las z jaczégò mògą zbierac grzëbë abò wòdã, w jaczi żëją rëbë abò tam, gdze na pòlach nie roscą bloczi ani hańdlowé galerie, leno malënë. W jinych môlach Kaszëbi nie żëją, bò nie mielëbë co jesc. Wiedzec je téż, że czasama zdażi sã Kaszëbom òblec jeansy, jic do McDonalda, zaspiewac Kaszëbsczé nótë na rockòwò abò pòjachac do Gduńska- jednakò są to blós wejmikòwé stojiznë, chtërne chòcle ùroklëwé, do kaszëbiznë pasëją jak kwiôtk do kòżëcha.
W czile dniów pò mòjim westąpienim na Pòmòrsczim Òbëwatelsczim Kòńgresu ùczëła jem, że to, co jô w nym swòjim przemówienim rzeknãła, bëło dokôzã kaszëbsczégò jimperialëzmù. A co jem rzeknãła- to przeczëtac szło czile starnów temù. Chłop, z jaczim jô móm gôdóné rzeknął, że bez mòją wëpòwiédz òn sã pòczëł ,,cëzy w swòjim gardze”. Tej jô sã gò spita, jaczi to gard je jegò, a òn mie òdrzeknął, że Gduńsk. Zdzëwionô wëdolmaczëła jô jemù, że w westąpienim móm kórbioné ò regionalny juwernocë na Pòmòrzim, a że jem z Kaszëb ë delë mie gadac, tej jô gôda ò Kaszëbach. Na co nen chłop czësto rozgòrzóny zwrócëł mie ùwôgã, że wôrt bë téż bëło pòdsztrichnąc cos ò Kòcewiónach, a téż tich ,,co pò II swiatowi wòjnie przëjachalë tuwò zastąpic miemiecczi elemeńt”. Ne jo, le dlôcze to jô móm ò tim kòrbic, a nie sóm wëmieniony? Tegò ju mie chłop nie wëdolmaczëł. Pòdsztrichnął òn jednakò téż jiną sprawã: słënnëch kaszëbsczich witaczów na gduńsczich rogatkach. Òbrëszony, rzeknął, że Gduńsk nie je kaszëbsczi lëno wielekùlturowi. Ne jo….lëno jedną z nëch wiele kùltur je téż kaszëbizna. Jak chcemë kôrbic ò wielekùlturowòscë żlë nie dotkniemë niżódny z jeji elemeńtów? Pòtemù nen sóm chłop rzeknął, że doch Kaszëbów rodzonëch we Gduńskù ni ma. Wszëtcë, co we Gduńskù kòrbią w gôdce Kaszëbów przejachalë tuwò z Kòscérznë, Kartëzów a z Bëtowa.
Czë mie sã kaszëbsczé witacze na gduńsczich rogatkach widzą? Mòże nié w całownoscë, jednakò móm przeùwôżoné dwie wiôldżé jejich zaletë. Pierszô- że rozmajité gardë, jaczé chcałëbë bëc stolëcą Kaszëbsczi przëbôczałë sobie ò tim, że wôrt je sã ò nen titel starac, bò samé geògraficzné pòłożenié nie sygnie. Drëgô- że Kaszëbi rodzą sã a mieszkają we Gduńskù ë że dlô wiele Kaszëbów Gduńsk je jejich nôteralnym strzodowiszczã.
